پایان یک دیکتاتور
|
صدام حسین طی دو دهه حکمفرمایی بر عراق با استفاده از شیوه های خشونت بار و مواضع سازش ناپذیر، این کشور را در جهان مطرح ساخت. سیر صعودی صدام حسین به راس حکومتی مطلقه در عراق در زادگاه او تکریت در مرکز عراق آغاز شد. او در سال 1937 در اطراف این شهر متولد شده بود. صدام پس از پیوستن به حزب زیرزمینی بعث عراق در سوء قصدی نافرجام به جان ژنرال قاسم، حاکم نظامی وقت عراق ناکام ماند. اما در کشوری که سیاست همواره یک بازی خشونت بار بود، استعداد صدام در این زمینه به سرعت امکان صعود او به راس هرم قدرت را فراهم کرد. صدام در سال 1959 مجبور شد از عراق بگریزد و چهار سال را در قاهره در تبعید سپری کرد. زمانی که حزب بعث بالاخره در سال 1968 زمام قدرت را به دست گرفت، او به عنوان مرد شماره دو پس از ژنرال احمد حسن البکر سر بر آورد. اما صدام که اعمال کننده اصلی قدرت در پشت پرده بود، در سال 1979 حسن البکر را از قدرت کنار زد و حکومتی بر مبنای رعب و وحشت را بنا نهاد. تنها یک سال پس از رسیدن به قدرت، او عراق را وارد یک ماجراجویی عظیم و خطرناک ساخت. مناقشه ایران و عراق او که خود را رهبر تازه عراق و قهرمان اعراب می دانست، ارتش خود را به آن سوی مرزهای غربی کشور به داخل ایران سرازیر ساخت تا "تهدید بالقوه انقلاب نوپای اسلامی ایران را خنثی کند." این جنگ فاجعه بار هشت سال به طول انجامید و جان میلیون ها نفر را گرفت. آمریکا به طور غیرعلنی از جنگ صدام علیه ایران حمایت می کرد. آمریکایی ها کارنامه حقوق بشر حکومت صدام را نادیده گرفتند و در مقابل فجایعی مانند بمباران شیمیایی و روستاهای کرد در حلبچه سکوت اختیار کردند. پس از آتش بس سال 1988 با ایران، تقلای بی وقفه صدام حسین برای حفظ استیلای خود در منطقه شدت یافت. عراق اقدام به تولید موشک های دوربرد کرد و کارشناسان آن کشور برنامه های بلندپروازانه ای را برای دستیابی به سلاح های اتمی، میکروبی و شیمیایی آغاز کردند. صدام حسین حتی خبرنگار ایرانی الاصل هفته نامه "آبزرور" لندن را که در مورد برنامه های تسلیحاتی عراق گزارش تهیه می کرد به جرم جاسوسی بازداشت و علی رغم مخالفت های بین المللی اعدام کرد. تهاجم به کویت اما جنگ با ایران اقتصاد عراق را فلج ساخته بود و رهبر عراق سخت تقلا می کرد درآمد نفتی کشور را افزایش دهد. او پس از متهم کردن کویت به پایین آوردن قیمت های نفت به این کشور حمله و آن را بخشی از عراق اعلام کرد. ارتش آمریکا عراق را از کویت بیرون راند. این جنگ هم تبعات فاجعه باری برای عراق داشت. چندین هفته بمباران توسط نیروهای تحت رهبری آمریکا، که صدام حسین آن را مادر همه جنگ ها نامید، تاسیسات زیربنایی عراق را ویران کرد. نیروهای عراقی به هنگام عقب نشینی از کویت چاه های نفت این کشور را به آتش کشیدند که باعث بروز فاجعه ای زیست محیطی در خلیج فارس شد. از طرف دیگر یورش متعاقب زمینی برای بیرون راندن نیروهای عراقی از کویت به کشته و زخمی شدن هزاران سرباز عراقی انجامید. در مقابل، عراق به امید برانگیختن واکنش اسرائیل و دامن زدن به یک جنگ بزرگ تر منطقه ای به حمله موشکی علیه عربستان سعودی و اسرائیل دست زد. اما تنها با تکاپوی آمریکا بود که اسرائیل از واکنش متقابل خودداری کرد. گریز کردها اما این بار، اشتباهات فاحش رهبر عراق به تبعات گسترده داخلی منجر شد. شیعیان جنوب عراق با تشویق رئیس جمهور وقت آمریکا، جرج بوش، علیه او شورش کردند. اما درحالی که صدام حسین با بی رحمی تمام شیعیان را سرکوب می کرد تا بار دیگر مهار قدرت در جنوب کشور را در دست گیرد، قدرت های غربی تنها شاهد این حوادث فاجعه بار بودند. در شمال نیز او به کردهای شورشی حمله کرد. میلیون ها نفر به کوهستان های سرد گریختند و نیروهای غربی مجبور شدند بخشی از شمال عراق را "ناحیه حفاظت شده" اعلام کنند که به وسیله نیروهای هوایی آمریکا و بریتانیا اعمال می شد. سال بعد، نیروهای غربی در جنوب نیز یک منطقه پرواز ممنوع اعمال کردند تا شیعیان را از حملات هوایی صدام مصون بدارند. اما سرافکندگی صدام پس از اخراج از کویت پایان نیافت. سازمان ملل متحد او را وادار کرد کلیه سلاح های کشتار جمعی خود را نابود کند. اما مانع تراشی های مستمر او در کار بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل متحد به حملات هوایی مشترک آمریکا و بریتانیا علیه اهداف عراقی در سال 1998 منجر شد. "تغییر رژیم" تحریم های سفت و سخت بین المللی در سال های پس از جنگ خلیج به قوت خود باقی ماند و اقتصاد عراق را فلج ساخت که در نهایت واحد پول عراق را در آستانه فروپاشی قرار داد. انتخاب جرج بوش به ریاست جمهوری آمریکا در سال 2000 فشارهای آمریکا بر صدام حسین را افزایش داد. واشنگتن در آن زمان علنا از "تغییر رژیم" در عراق صحبت می کرد و به دنبال حملات 11 سپتامبر، آمریکا عراق را یک "کشور یاغی" خواند. بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل متحد که در سال 1998 عراق را ترک کرده بود در ماه نوامبر سال 2002 به عراق بازگشتند و جستجوی خود را از سر گرفتند. عراق شماری از موشک های خود را نابود کرد و گفت ذخایر عامل بیماری سیاه زخم را نیز نابود کرده است با این حال شاهدی برای اثبات این ادعا ارائه نکرد. با این حال تردید درباره ادعاهای صدام به خصوص در آمریکا و بریتانیا که خواستار حمله به عراق بودند کاملا برطرف نشد. نیروهای ائتلافی بالاخره در ماه مارس سال 2003، علی رغم عدم تصویب قطعنامه تازه ای در سازمان ملل دایر بر اقدام نظامی، به عراق حمله کردند. نتیجه چنین نبردی هرگز مورد تردید نبود. حکومت صدام با پایانی خشونت بار صحنه را ترک کرد و رهبر عراق ناپدید شد. از آن زمان وی بزرگ ترین فراری عراق محسوب می شد. بدبینی و وسوسه جنون آمیز به قدرت و ثروت از مشخصات بارز حکومت صدام حسین بود. مجسمه ها و عکس های صدام در هر گوشه و کنار عراق دیده می شد. او که همیشه نگران جانش بود، شب ها جای ثابتی نداشت و مکررا تغییر مکان می داد. او حتی با استفاده از هشت بدل که با جراحی پلاستیک به او شباهت یافته بودند، از خود حفاظت می کرد. او به کمک نیروهای مسلح و شبکه پیچیده ای از سازمان های اطلاعاتی-امنیتی بر عراق حکومت می کرد. هرچند صدام در آمال های خود برای متحد ساختن اعراب تحت رهبری خود ناکام ماند، اما تا آخرین روز حکومت، ذره ای از حس سرکشی و خشونت طلبی او کاسته نشد. |
||||
 |
| |||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
| ||||
|
|
|
| ||
|
|
|
| ||
|
| ||||
|
|
|
| ||
|
|
|
| ||
|
| ||||
|
|
| |||
|
|
| |||
|
| ||||
|
|
| |||
|
|
|
| ||
|
bbc |
||||
